پیشینه تاریخی حقوق فکری
مطالعه تاریخی ظهور این رشته از حقوق به چند دلیل واجد اهمیت به نظر می آید . نخست اینکه یکی از ادعاها در خصوص حقوق فکری این است که این امر یک پدیده فرا ساختاری است که در جهت پاسخ گویی به مرحله پیشرفت صنعتی جوامع سرمایه داری شکل گرفته است . طبیعتاً چنین برداشتی مستلزم ارائه شواهد تاریخی قابل توجیه است . دوم اینکه تاریخ در ارائه یک تحلیل اقتصادی برای پذیرش حقوق فکری واجد اهمیت فراوان است . پیروان تحلیل اقتصادی حمایت از حقوق فکری این گونه استدلال می کنند که حقوق فکری در جهت تامین برخی اهداف چون ارتقای سطح رفاه در جامعه ، رشد اقتصادی ، پاداش به خاطر خلاقیت و نوآوری و ... استوار می باشد . بدون تردید در این جا اطلاعات و داده های واقعی تاریخی است که به عنوان یک منبع مرجح جهت فهم و ارزیابی آثار و نتایج حقوق فکری به حساب خواهد آمد .
به لحاظ تاریخی بخش قابل ملاحظه ای از انواع حقوق مالکیت فکری دارای تاریخچه ای طولانی نبوده و از قدمت چندانی برخوردار نیستند . آنها در واقع معلول ظهور تمدن جدید و تکنولوژی مدرن می باشد . از میان آثار گوناگون موضوع حقوق ادبی و هنری ، کتاب قدمت و پیشینه طولانی تری دارد و این نوع از آثار فکری قبل از گونه های دیگر مورد حمایت قدرت عمومی قرار گرفته است . آن چه در بررسی پیشینه تاریخی فرآیند شناسائی حقوق فکری در حقوق خارجی می آید عمدتاً ناظر بر بررسی موضوع ، در دو شاخه قدیمی این رشته یعنی حق تالیف و حق اختراع می باشد .
زمینه های حقوق مالکیت فکری در حوزه اختراع مربوط به قرن پانزدهم و در حوزه حق مولف به اواخر قرن پانزدهم و اولیل قرن شانزدهم میلادی در کشورهای اروپائی برمی گردد . اولین قانون راجع به کپی رایت قانون موسوم به "آن " پارلمان انگلیس مصوب 1709 است که در دهم آوریل 1710 به مرحله اجرا در آمد . بسیاری از صاحب نظران حقوق این قانون را به دلیل در برداشتن دو اصل مهم ، انقلاب در مالکیت فکری می دانند ، زیرا این قانون مصوب پارلمان بود و نه پادشاه و دیگر اینکه در آن حق صاحب اثر به رسمیت شناخته شد .
فرانسه در سال 1791 و آلمان در سال 1871 حق مالکیت فکری صاحب اثر را بر اساس قوانین موضوعه پذیرفته شد .
از نقطه نظر تاریخی در حالی که پدیده حقوق فکری در کشورهای توسعه یافته بیش از دو قرن سابقه دارد در ایران نخستین نشانه های قانونی در به رسمیت شناختن این حقوق به سال 1310 برمی گردد که در آن سال موادی از قانون مجازات در حمایت از حق مولف پیش بینی شده بود (مواد 245-248 فصل یازدهم ، مبحث دسیه و تقلب در کسب و تجارت ) . سپس قوانین دیگری در رابطه ثبت اختراع ها ، حمایت از حقوق مولفان و محققان و هنرمندان (1348) همچنین ترجمه و تکثیر کتب و نشریات و آثار صوتی (سال 1352) به تصویب رسید و ایران در سال 1337 به عضویت کنفرانسیون بین المللی پاریس در رابطه با مالکیت صنعتی در آمد پس از پیروزی انقلاب اسلامی در سال 1379 قانون حمایت از پدید آورندگان نرم افزارهای رایانه ای به تصویب رسید و در سال 1386 قانون ثبت اختراعات ، طرح های صنتعتی و علائم تجاری به تصویب و نهایتاً ایران در سال 1380 به عضویت سازمان جهانی مالکیت فکری در آمد .